Alleen gesproken woord geldt.

I. DIT COLLEGE MAAKT GEEN ECHTE KEUZES

Meneer de voorzitter, geacht college, leden van de raad,

Over twee weken is het zover. De intocht van Sinterklaas. De weken daarvoor staan voor kleine jongetjes altijd in het teken van spanning: mag je je schoen alweer zetten? Wat zet je op je verlanglijstje?

Daar heeft dit college ook over nagedacht. Vol goede moed stopt het zijn verlanglijstje van vorig jaar weer in zijn schoen, met deze begroting 2020. Een compliment vooraf: gelukkig heeft deze begroting een lager taaitaaigehalte dan de begroting van vorig jaar. Maar het is en blijft een lang verlanglijstje.

Als de strengere ouder van de twee moet je dan uitleggen dat het beter is om je verlanglijstje niet te lang te maken. Dat het beter is om te kiezen voor dingen waar je écht wat aan hebt, in plaats van het nieuwste van het nieuwste, alleen maar om het populairste jongetje van de klas te kunnen zijn.

Bij zijn aantreden heeft de VVD dit college gevraagd naar zijn keuzes.
Bij de begroting 2019 heeft de VVD dit college gevraagd naar zijn keuzes.
Bij de Voorjaarsnota heeft de VVD dit college gevraagd naar zijn keuzes.

Ze kwamen er niet. En zelfs nu, voorzitter, blijft er voor ons als strenge ouder werk aan de winkel: ook bij deze begroting maakt dit college geen echte, fundamentele keuzes. En dan is de grote vraag natuurlijk: zou de goede Sint wel komen, als hij ’t weer zo lelijk vindt?

Gelukkig wordt dit college ouder en wijzer, voorzitter, en doet het iets wat op kiezen lijkt. Ik had het college hier dan ook een compliment willen maken, maar die punten gaan vanmiddag naar de ambtelijke organisatie. Mijn fractie vindt het knap dat er nu toch een sluitende begroting ligt; dat is niet te danken aan de besluitvaardigheid van dit college.

II. DE KEUZES DIE HET COLLEGE WEL MAAKT, ZIJN FOUTE KEUZES

Het dekkingsplan van het college voor het tekort van 2 miljoen is niet meer dan een emmer onder een lekkend dak. Een tijdelijke oplossing, die ook nog ‘ns te laat komt. En dat zit ons dwars, voorzitter. De VVD heeft het college anderhalf jaar geleden al gewaarschuwd dat het dak wel eens gebreken zou kunnen gaan vertonen. Als het aan ons had gelegen, waren we al begonnen met de reparaties. We wilden het gesprek dat we nu hopelijk dit najaar bij de strategische heroriëntatie gaan voeren, al vóór de zomer van dit jaar opstarten.

Maar goed, voorzitter, mijn ouders waren ook altijd blij als na drie keer niet luisteren het kwartje toch viel. De VVD vindt het goed dat het college dit najaar eindelijk met de raad in gesprek gaat. Niet alleen over waar al onze prioriteiten liggen, maar vooral over een weloverwogen keuze waar géén geld meer naartoe gaat.

Voorzitter, niet alleen heeft dit college moeite met kiezen, niet alleen komen de keuzes die het wél maakt te laat, die keuzes zijn ook nog verkeerd. Het college schrapt precies die dingen van haar verlanglijstje waar Woerden écht wat aan heeft. En raakt daarmee alle Woerdenaren die gewoon een goed leven willen hebben.

Dit college zorgt voor minder veiligere straten, door te bezuinigen op boa’s en ondermijning. Dit college zorgt voor langer in de file staan als je van Waterrijk naar Molenvliet wilt, door te bezuinigen op de Verkeersvisie en het fonds infrastructurele werken. Dit college zorgt voor nog langer moeten wachten op een huis, door te bezuinigen op woningbouw. En dat waren nu net de punten waarop de VVD blij was met dit college. Dat doet pijn.

Terwijl Woerdenaren er steeds minder voor terugkrijgen, gaan de lasten ook dit jaar weer omhoog. Er wordt een flinke greep in de algemene reserve gedaan. Maar: als het aan het college ligt, zijn we straks wél een van de eerste klimaatneutrale gemeentes! 20 jaar eerder dan nodig is. Dat maakt de levens van onze inwoners helaas niet beter, maar wel duurder.

Voorzitter, ik vind het desondanks knap hoe vooral wethouder De Weger erin is geslaagd zó weinig in te leveren in dit dekkingsplan. Het is van een macabere schoonheid.

Als partij van optimisten proberen we hier ook maar de kansen van in te zien. Uit de laatste formatie is gebleken dat de VVD en onderhandelen nog geen ideale combinatie is. Daarom heb ik mijn hele fractie vast aangemeld voor een cursus bij wethouder De Weger: ‘Hoe behoud ik mijn kroonjuwelen’. Ik hoor graag van de wethouder of hij bereid is die cursus ook aan collega’s Noorthoek en Bolderdijk te geven.

Des te meer wil ik het CDA een compliment maken voor het nemen van haar verantwoordelijkheid, met twee amendementen om bezuinigingen op ondermijning en boa’s terug te draaien. Die zijn ons uit het hart gegrepen en dienen we dus mede in.

III. DIT ZIJN DE KEUZES VAN DE WOERDENSE VVD

Voor wie maken wij keuzes?

Voorzitter, al die Woerdenaren, Harmelenaren, Kamerikers en Zegvelders die iedere dag een bijdrage leveren aan deze gemeente zijn de mensen voor wie wij het doen. Mensen die omkijken naar een ander en zich inzetten voor hun omgeving. Mensen die beseffen dat je hulp krijgt als je dat nodig hebt, maar dat niets vanzelf gaat. Mensen die hard werken als ze dat kunnen en zelf iets van hun leven willen maken.

Woerden wordt gekenmerkt door die mensen. Daar ben ik trots op. Wij willen ervoor zorgen dat zij in Woerden een goed leven kunnen hebben.

Wat zijn die keuzes bij deze begroting?

Voorzitter, een goed leven hebben kan alleen als het veilig is op straat. Als je snel een huis kunt vinden. Als je de ruimte hebt om je bedrijf uit te breiden en zo voor werkgelegenheid zorgt.

Daarnaast vraagt een goed leven dat je straat en stad er netjes uitzien.
Dat je Woerden normaal in en uit kunt komen, zonder uren in de file te staan.
Dat het je niet wordt verboden om een leuk leven te hebben.

Je wilt dat zorg en ondersteuning dichtbij zijn als je ziek wordt of hulp nodig hebt.
Dat je gewoon zelf mag bepalen waar je je geld aan uitgeeft.
Dat de gemeente je serieus betrekt bij veranderingen die impact hebben op je leven, zoals de vraag hoe je straks je huis warm kunt houden.

Voorzitter, dáár ligt bij deze begroting onze prioriteit. Niet bij het vasthouden aan een onrealistische klimaatambitie, waar we het geld helemaal niet voor hebben. Wij zien klimaat als een technisch probleem dat we technisch moeten oplossen. Behapbaar en betaalbaar voor onze inwoners, niet gebaseerd op een groen geloof of een schuldgevoel. Wel gebaseerd op het optimisme dat we met technologie en nieuwe ideeën oplossingen kunnen vinden zonder dat we mensen op kosten jagen.

Daarom stellen we voor om in plaats van in 2030 in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dat verhoogt ook nog eens de kans op een financiële bijdrage van het Rijk. We verhogen de voorgestelde bezuinigingen in het dekkingsplan met ons amendement Verlagen duurzaamheidsambitie. Daarmee draaien we de bezuinigingen op veiligheid, verkeer en woningbouw terug.

Voorzitter, over woningbouw gesproken: ik word bijna 21 en wil zo langzaamaan uit huis. Ik weet uit eigen ervaring dat het bijna onmogelijk is om in Woerden op jezelf te gaan wonen. Het probleem is geen gebrek aan sociale huurwoningen, maar een gebrek aan doorstroom. Betaalbare huur- of koopwoningen voor Woerdenaren die geen recht hebben op sociale huur of dit zijn ontgroeid, zijn er nauwelijks. Die moeten dus zo snel mogelijk worden bijgebouwd. Als de norm van 20% sociale huur daarbij voor vertraging zorgt, laten we die norm graag los. Daarom dienen we de motie Vrije bouw in.

Wat zijn onze keuzes bij de strategische heroriëntatie?

Voorzitter, tot slot de strategische heroriëntatie, die misschien nog wel belangrijker is dan deze begrotingsbehandeling.

Ook daar zal de VVD zich hard maken voor de Woerdenaren die een goed leven willen hebben. Weten wat voor gemeente we willen zijn is belangrijker dan ooit: niet alleen gezien alle ontwikkelingen in de regio, maar ook omdat dit college de financiën nog niet onder controle heeft; vooral in het sociaal domein.

We begrijpen dat het college er niet voor kiest om de ingezette koers al na een jaar te wijzigen, nu onrealistische verwachtingen niet uitkomen. Inhoudelijk steunen we de lijn van het college om zorg dichtbij onze inwoners te organiseren. Maar niet alles wat in het sociaal domein gebeurt, is gebaseerd op de vraag van onze inwoners. Vaak denkt de gemeente ook zelf te kunnen bepalen wat goed is voor iemand die zorg of ondersteuning nodig heeft. De VVD heeft daarom vorig jaar een motie ingediend om te blijven meten of we wel het juiste doen, en of we ons niet te snel rijk rekenen. En dat is nu nog wel gebeurd.

Het is te makkelijk om alleen te zeggen dat er te weinig geld komt vanuit Den Haag en vervolgens te wachten tot Den Haag het voor ons oplost. Overigens kijken we natuurlijk uit naar het voorstel van wethouder De Weger om de ambities rond de energietransitie te verlagen, als het Rijk niet met extra middelen voor het sociaal domein komt.

Daarom verwacht de VVD bij de strategische heroriëntatie inzet van dit college om het huidige tekort en nieuwe tekorten in het sociaal domein ook binnen het sociaal domein op te lossen, zoals afgesproken in het coalitieakkoord. We dienen daarom een motie in om het sociaal domein nadrukkelijk in de heroriëntatie mee te nemen.

Bij de heroriëntatie zal het wat ons betreft ook gaan over de schuldenlast van de gemeente, die in deze begroting ongekend hoge cijfers laat zien. We kijken dan ook uit naar de notitie investeringen. Het is hoog tijd voor een gesprek met harde kaders.

Voorzitter, bij deze begroting is er niet echt gekozen, te laat gekozen, verkeerd gekozen. Dat moet dit najaar anders. We verwachten dat het college woord houdt en dat bij de heroriëntatie echte keuzes gemaakt gaan worden. Ik verwacht dat het CDA, LijstvanderDoes, D66 en CU/SGP ook bereid zijn dat te doen. Ik hoor graag wat de keuzes van deze partijen en van het college zullen zijn.

En voorzitter, zoals u weet: als het even kan, staat lastenverlichting ook op ons lijstje. Woerdenaren kunnen écht beter zelf bepalen waar hun geld naartoe gaat dan wij.

Voorzitter, ik wens alle collega’s, het college en de ambtelijke organisatie veel wijsheid toe in het komende jaar, en met name tijdens de belangrijke debatten die de komende tijd gaan volgen.