Vandaag debatteert de gemeenteraad van Woerden tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen over de begroting voor het komende jaar. De Woerdense VVD presenteert daarbij als alternatief voor de plannen van het college de tegenbegroting Keuzes die werken voor Woerden. De VVD wil na jaren van lastenverzwaring voor de middeninkomens de 11% ozb-verhoging schrappen en de forse bezuinigingen op veiligheid terugdraaien. We willen laten zien dat het wél mogelijk is om keuzes te maken, ook als die moeilijk zijn. We zitten niet in de politiek om geen moeilijke besluiten te nemen. De VVD loopt niet weg voor die verantwoordelijkheid. Het is tijd om scherpe keuzes te maken.
Hieronder lees je de bijdrage van fractievoorzitter Florian van Hout bij de Algemene Politieke Beschouwingen over de begroting (gesproken woord geldt).
Voorzitter,
Voordat ik mijn betoog begin, heb ik nog een vraag over een technisch detail uit de begroting. In de RIB over de investeringsplanning staat dat het college investeringen in het wagenpark niet volledig kan schrappen, maar wel de gebruiksduur kritisch wil beoordelen. Op de laatste pagina, 192, las ik vervolgens dat de afschrijvingstermijn voor sneeuwschuivers op 10 jaar staat. Ik wil de wethouder namens mijn fractie graag vragen om te checken of deze termijn wel realistisch is. Het huidige en vorige college hebben de sneeuwschuivers namelijk zo vaak van het stadserf gehaald om problemen voor zich uit te schuiven, dat ze onderhand toch sneller moeten slijten dan 10 jaar. Ik hoor straks ook graag wat hiervan de gevolgen voor de gewijzigde investeringsplanning zijn.
Voorzitter, vandaag sta ik hier voor alweer mijn zesde Algemene Beschouwingen namens de VVD. Waarbij we voor de zesde keer gaan proberen de belastingen te verlagen voor Woerdenaren. Tijdens mijn eerste Algemene Beschouwingen in 2018 had ik het in ons tijdelijke gemeentehuis over de noodzaak om keuzes te maken. Over de noodzaak om niet te weinig te doen, maar ook niet te veel te willen. Over de noodzaak om problemen niet door te schuiven, maar aan te pakken.
Voorzitter, in alle verkiezingsdebatten gaat het deze dagen veel over de gevolgen van x jaar VVD-beleid. In deze begroting zien we de gevolgen van 6 jaar beleid zónder de VVD: de gemeente wil nog steeds té veel, de belastingen en de schuld zijn té hoog, omdat nog steeds geen moeilijke keuzes zijn gemaakt.
Daarom moeten we nu alsnog aan de slag om tot een investeringsplafond te komen. De VVD vindt het jammer dat de bijgestelde investeringsplanning er nog niet ligt, maar – het moet gezegd – we zijn blij dat wethouder Vierstra daaraan werkt. Net als dat het positief is dat we opnieuw spreken over het maken van keuzes en dat langzaam het besef doordringt dat we meer ambities hebben dan geld en ambtenaren. Voorzitter, laat ik zeggen dat ik hoop dat de wethouder Financiën er beter in slaagt om ‘Geen woorden, maar daden’ uit te voeren dan zijn uitleg van de herkomst van dat motto, een paar weken geleden. In de richting van het hele college zeg ik: voorkom dat uw beloftes even leeg worden als deze begroting.
Want ja, voorzitter, we debatteren vandaag over een lege begroting. De raad wordt gevraagd ‘ja’ te zeggen tegen een stuk dat er begin 2024 heel anders uit kan zien, terwijl we daar nú het debat over hadden moeten voeren. Dan ‘ja’ zeggen is voor geen enkele fractie, voor geen enkel raadslid verstandig.
Alle grote vragen blijven nog onbeantwoord: hoeveel geld en mensen hebben we nu echt nodig om te zorgen voor een gemeente die werkt voor inwoners en ondernemers? Hoe komen we op een verantwoordelijk investeringsniveau, waarbij we ruimte houden om in Woerden te doen wat nodig is zonder volgende generaties op te zadelen met een hoge schuld? Hoe gaan we om met een begroting die dit college steeds moeilijker sluitend krijgt? Hoe en wanneer gaan we kiezen wat we niet meer doen?
Het college komt als antwoord met planningen en tijdlijnen, maar er ligt nog geen enkel inhoudelijk voorstel om beleid te schrappen. Terwijl het college óók zegt dat het bijstellen van ambities hoort bij de forse investeringen in de organisatie die in deze begroting zitten. In plaats daarvan voegde het college bij de Kadernota vooral uitgaven toe, waar er nu slechts een paar van geschrapt zijn. Daar zal ik zo verder op ingaan.
Voorzitter, ik maak me oprechte zorgen over de mate waarin wij – raad én college – hier met elkaar keuzes durven en kunnen maken. Maar de tijd van doorschuiven is voorbij. Er moet gekozen worden. Wij doen dat vandaag met een amendement met daarin een voorzet van onze eigen keuzes. Keuzes die werken voor Woerden. Zijn we blij met iedere maatregel die daar in staat? Nee, natuurlijk niet. Maar dat is het punt: het moet wel. We moeten keuzes maken, ook als ze pijnlijk zijn.
Daarom dienen we ook de motie Woerden moet besparen in, waarmee we het college vragen niet alleen naar bijstelling van de investeringsambities te kijken, maar tegelijkertijd ook voorstellen voor te bereiden om keuzes te maken in onze ‘gewone’ begroting: de uitgaven die we de komende jaren doen. Anders gezegd: we willen met de stofkam door de begroting heen. Ik hoor straks graag van elke wethouder afzonderlijk minimaal één post waarop binnen zijn of haar portefeuille bespaard kan worden.
De VVD wil die keuzes in scenario’s krijgen, met concrete maatregelen. En als dat niet op tijd lukt, op z’n minst met richtingen. Het college hoeft niet zelf te kiezen, als dat niet lukt, maar op z’n minst mogelijk maken dat de raad die verantwoordelijkheid kan nemen. Als de raad bereid is de verantwoordelijkheid voor de keuze op zich te nemen, staat daar de verantwoordelijkheid van college en organisatie tegenover om eerlijk te kijken waar het minder kan en óók de keuzes voor te leggen waar je zelf grote moeite mee hebt. Dat is doen wat nodig is.
Het maken van die scenario’s moet anders dan we dat eerder hebben gedaan. De VVD wil een herhaling van de mislukking van de strategische heroriëntatie voorkomen. De moeilijke keuzes die we in 2020 wél hebben gemaakt, zijn inmiddels grotendeels ongedaan gemaakt, omdat ze niet realiseerbaar bleken. Dat werkt niet: de raad denkt na intensieve debatten een knoop door te hakken, terwijl het probleem niet kleiner wordt. Het college en de organisatie moeten de raad daarna teleurstellen. Daarom vraagt mijn fractie bijzondere aandacht voor de vraag of besparingen daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden.
Voorzitter, dan de keuzes die wel in deze begroting zitten. Ons huishoudboekje is sluitend gemaakt door stortingen in de reserve te schrappen, te bezuinigen op veiligheid en opnieuw de belastingen te verhogen. Dat is het tegenovergestelde, voorzitter, van dit stuk: ons verkiezingsprogramma. U ziet de titel: Woerden werkt voor jou.
Al vijf jaar en ook met dit college is het andersom: jij werkt voor Woerden. Met opnieuw een ozb-verhoging van 11% treft dit college Woerdenaren met een middeninkomen opnieuw. Het college schuift de rekening naar hen door.
Wat de VVD betreft moet dat een keer klaar zijn. De reflex om de begroting sluitend te krijgen en extra uitgaven te betalen met hogere belastingen moet stoppen. Daarom doen wij daar vandaag voorstellen voor.
Want voorzitter, ik wil niet dat Woerdenaren die bijdragen aan de samenleving, die hard werken of gewerkt hebben, ’s avonds wakker liggen met de vraag of ze de rekeningen straks nog kunnen betalen. Ik lig er wakker van dat deze raad daar jaar op jaar, en juist in deze dure tijden, aan bijdraagt door wonen in Woerden steeds duurder te maken.
Dan wil ik niet discussiëren over indexatiemethodes en -percentages. Het gaat om het effect van onze besluiten bij Woerdenaren thuis, als begin volgend jaar die hogere aanslag op de mat valt. Er is maar één percentage waar ik het vandaag over wil hebben, en daarbij wil ik u uitdagen: schrijf voor uzelf even op met hoeveel procent u denkt dat de ozb met deze begroting omhoog is gegaan vanaf mijn eerste AB in 2018.
Het juiste antwoord is 50%. 50% meer belasting voor middeninkomens in een paar jaar tijd. Dat is de manier waarop in dit huis al zes jaar de gaten in de begroting worden gedicht. Inwoners en ondernemers draaien ervoor op dat wij met elkaar geen keuzes maken. De VVD vindt dat onacceptabel.
Voorzitter, het college laat Woerdenaren niet alleen meer betalen, maar heeft als enige keuze in deze begroting een grote bezuiniging op veiligheid gezet. Terwijl het zo belangrijk is dat we ondermijning aanpakken en voorkomen dat kleine jongens uitgroeien tot grote criminelen, wordt 260.000 euro aan investeringen in veiligheid door het college geschrapt. Dat vindt de VVD niet alleen een moeilijke keuze, voorzitter: het is een slechte en onuitlegbare keuze. Zonder veiligheid geen vrijheid. Onze eigen ambtenaren hebben hierover geadviseerd dat we met deze bezuiniging onder het basisniveau voor veiligheid zakken. De VVD is hier glashelder: veiligheid is een prioriteit en deze bezuiniging moet van tafel. Ook daarvoor komen wij vandaag met een voorstel.
Voorzitter, het is helder wat de VVD in deze begroting anders zou doen, te beginnen met het schrappen van lastenverzwaring en wél te investeren in veilige straten. Maar het belangrijkste is dat we de komende maanden echte keuzes gaan maken waar we geen geld meer aan uitgeven. Ik roep alle fracties en het college op om daar verantwoordelijkheid in te nemen. De VVD staat in elk geval klaar om te doen wat nodig is.
Ik wens alle collega’s in de raad, het college en de organisatie veel wijsheid toe.
Voorts zijn wij van mening dat de energietransitie alleen haalbaar is als we problemen oplossen met concrete maatregelen en doen wat mogelijk is. Om voor inwoners en bedrijven een oplossing te vinden voor het overvolle stroomnet, dienen we moties in om in te zetten op isolatie boven elektrificatie en op kernenergie met een kleine kernreactor.