Lees hieronder de bijdrage zoals uitgesproken door onze fractievoorzitter Florian van Hout tijdens de Algemene Beschouwingen op 1 november 2018.

Voorzitter, dank. Ook dank aan mijn collega-fractievoorzitters voor hun bijdrage, die ze zojuist hebben geleverd of dat straks zullen doen.

Voorzitter, de Britse premier Winston Churchill werd eens gevraagd welke vaardigheden iemand volgens hem nodig had om een goed politicus te kunnen worden. “Je moet kunnen voorspellen wat er morgen gebeurt, volgende week, volgende maand, en volgend jaar. En vervolgens moet je uit kunnen leggen waarom het niet is gebeurd.”

Keuzes maken is politiek, politiek is keuzes maken. Ook vandaag, tijdens de eerste Algemene Beschouwingen van deze nieuwe raad, gaat het om kiezen. Welke keuzes maakt het college in de begroting, en welke keuzes maakt de raad in de 40 amendementen en moties die zijn ingediend. In essentie gaat het om één vraag: welke keuzes maken we voor Woerden?

Voorzitter, het college beantwoordt die vraag met deze begroting. De Woerdense VVD kijkt met gemengde gevoelens naar het document dat nu voorligt. Er worden maatregelen voorgesteld waarover we enthousiast zijn. Daarentegen zijn onder meer de inzichtelijkheid van de begroting en het financiële beleid van dit college niet bepaald om over naar huis te schrijven. Op dat laatste punt zal ik straks nader ingaan.

Allereerst zijn we blij met plannen van het college op het gebied van veiligheid en woningbouw. Het structurele budget voor veiligheid wordt verhoogd, het bibobbeleid wordt verdergaand ingezet en het college pakt ondermijning aan. We gaan er daarnaast vanuit dat de investeringen in boa’s en gebiedsgericht werken er ook echt toe leiden dat onze inwoners de boa’s vaker op straat zien.

Dan woningbouw. Het is essentieel dat onze inwoners sneller een huis kunnen vinden. Daarom moeten er heel snel heel veel woningen worden bijgebouwd. We zijn dan ook blij dat het college 200 tot 300 woningen per jaar wil bijbouwen. We betwijfelen wel of die ambitie met alle aanvullende regelgeving haalbaar is. Daarom dienen we de motie Bouwambities realiseren in, waarin we voorstellen geen extra regelgeving op te leggen als die ertoe leidt dat er onvoldoende huizen bij komen. De komende jaren gaat het namelijk maar om drie woorden: bouwen, bouwen, bouwen.

Daarnaast is het mooi dat dit college de verbinding tussen ondernemers en de gemeente wil versterken en aan de slag gaat met het zoeken van schuifruimte voor bedrijven. We hopen dat dit echt lukt en geen randwegdossier van 30 jaar wordt. Ook zijn we blij met de plannen met betrekking tot de ontwikkeling van de binnenstad en de verbinding tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Met betrekking tot onderwijs is het goed om te lezen dat taalachterstanden bij jonge kinderen in deze begroting voortvarend worden opgepakt: dit biedt ieder kind een goede kans om zijn of haar talenten te ontwikkelen.

Op het gebied van IBOR zet dit college goede stappen. Het besluit om 2500 bomen te kappen, draaien we echter met de hele oppositie terug. We vermoeden dat het college die 2500 bomen nodig heeft om papier van te maken voor de pakweg 20 plannen die in deze begroting staan. Ja, voorzitter, het aantal actieplannen had wat de VVD betreft wel wat minder gemogen. Actie ondernemen doe je niet op papier, je moet gaan doen.

Met betrekking tot verkeer delen we de ambities van het college. Hier en daar mag het van ons wat sneller, zoals bijvoorbeeld de aanleg van een brug over de Oude Rijn. Wij zien de westelijke randweg nog steeds als dé oplossing voor de ontsluiting van het verkeer in Woerden-West.

Dan het sociaal domein. Het is positief dat het hek rond het budget wordt afgebroken met het opheffen van de reserve sociaal domein. Ook bij het voornemen om subsidierelaties en aanbieders opnieuw te bekijken en de inzet op casemanagement kan de VVD aansluiten.

Er is ook nog veel winst te behalen. De doelstellingen zijn ook in deze begroting nog niet concreet genoeg. Inzicht in effecten en resultaten blijft van onverminderd groot belang, zeker met de verschuiving van maatwerkvoorzieningen naar voorliggende voorzieningen. Daarom dienen we de motie Monitoren effecten transformatie sociaal domein in. Daarnaast vindt de Woerdense VVD dat werken moet lonen. Daarom zou volgens ons bij verschillende minimaregelingen gekeken moeten worden of ze bijdragen aan het verkleinen van de armoedeval.

Voorzitter, dan duurzaamheid, een onderwerp dat mij zelf aan het hart gaat: het gaat om het doorgeven van een schone wereld aan mijn eigen generatie. We hebben niks aan keiharde ontkenners, maar ook niets aan de drammers voor wie het allemaal niet snel genoeg gaat. Wat de VVD betreft is energieneutraal willen zijn in 2030 te vroeg. Wij kiezen voor 2050. Want goed verduurzamen doe je niet door inwoners te dwingen hun leven om te gooien of door ze op torenhoge kosten te jagen. Zij moeten zelf de regie in handen houden en keuzes kunnen maken. We zetten liever in op innovatie dan op bewustwordingscampagnes: het budget voor duurzaamheid in deze begroting had wat ons betreft dus flink lager gekund. Inwoners moeten worden gefaciliteerd bij verduurzaming, bijvoorbeeld door informatie over de laatste technieken. Daarom dienen we een motie in om duurzaamheidsambassadeurs in te zetten voor innovatieve maatregelen.

Met betrekking tot organisatieontwikkeling blijven we kritisch. Het is de grote vraag of de voorgestelde investering ook daadwerkelijk het beloofde terugverdieneffect zal hebben. Mede daarom dienen we samen met Inwonersbelangen een amendement in om het budget van 2,8 miljoen niet nu al beschikbaar te stellen, maar pas in december, als de businesscase bij de raad ligt.

Voorzitter, dan het belangrijkste deel van mijn bijdrage. We begrijpen dat een mooier Woerden er niet komt zonder investeringen. Je kunt dan zeggen: dit is wat we willen gaan doen, dus zoveel geld hebben we nodig. Je kunt ook zeggen: dit is hoeveel geld we hebben, dus dit kunnen we ervoor doen. Dat vereist keuzes maken: dit kan nu wel, dit kan later, dit kan niet. Niet kiezen is gezien de financiële positie van de gemeente geen optie.

Ik dacht dat het nog iets meer dan twee weken wachten was tot hij aankomt, maar vandaag zit hij al hier, en wel 31 keer: deze begroting lijkt het verlanglijstje en de raad is Sinterklaas. En nog erger: op 5 december zit als cadeautje voor onze inwoners een ozb-verhoging in de zak. Nee, voorzitter, die stond bij niemand op het verlanglijstje en zeker bij ons niet.

Wat de Woerdense VVD dan ook het meeste dwarszit, is het feit dat dit college geen keuzes lijkt te durven maken. Deze verlanglijstjesbegroting bevat zoveel ambities dat we sterk betwijfelen sterk of ze allemaal uit te voeren zijn. Ambities hebben is goed, maar ze moeten wel worden waargemaakt. Inwoners hebben niets aan een gemeente die gouden bergen belooft. Zeker niet als ze uiteindelijk zelf de rekening krijgen.

Ik herhaal nogmaals mijn advies uit de mythe van Icarus: vlieg niet te dicht bij de zee, maar ook niet te dicht bij de zon. We verwachten dat in de volgende begroting fundamentele, harde keuzes worden gemaakt. Of op z’n minst financieel transparante raadsvoorstellen en begrotingen, zodat de raad dit kan doen. Alleen dan kunnen we als oppositie constructief meedenken over de beste oplossingen.

Met deze begroting loopt de schuldquote richting 2022 ver boven de Berenschotnormen op, terwijl er ruim 2,5 miljoen aan extra middelen uit het Rijk komen. Er wordt opnieuw een greep gedaan uit de algemene reserve. We lezen overal dat er gewerkt gaat worden aan verbetering van het financieel bewustzijn en deze begroting laat weer zien hoe noodzakelijk dat is. Het hoe is onduidelijk. Alleen in gesprek met de auditcommissie is onvoldoende. Er moet nu actie ondernomen worden: niet met een extra actieplan, maar met duidelijke maatregelen.

In het coalitieakkoord en de begroting schrijven de coalitiepartijen dat er “net zoals thuis in ons eigen huishoudboekje, niet meer uitgegeven kan worden dan er binnenkomt”. We maken graag één ding even helder voor dit college: onze inwoners hebben thuis géén belastingknop om aan te draaien om het gat in hun huishoudboekje even op te vullen. Thuis zijn er maar twee opties: harder werken of besparen op je boodschappen.

De VVD vindt het dan ook bijzonder pijnlijk dat dit college een ozb-verhoging van 3% denkt te kunnen afdoen met de reden dat – ik citeer – “we gewoon wat meer geld nodig hebben, [en het] dus ook gewoon voor het sluitend maken van de begroting [is]” (einde citaat). Dat deze begroting alleen sluitend te krijgen is met én een ozb-verhoging én een nog niet gespecificeerde bezuinigingsopgave die in 2023 – de volgende raadsperiode! – oploopt tot 1,5 miljoen is niet alleen een risico, maar vooral onverantwoordelijk.

Voor een college dat aangeeft het financiële perspectief door te willen trekken naar 2026 wordt er weinig verantwoordelijkheidsbesef getoond. Dat vinden we onacceptabel. Daarom spreekt ook de Woerdense VVD afkeuring uit over de financiële prognose 2020-2022 en zijn we mede-indiener van de oppositiebreed ondertekende motie Naar gezonde gemeentefinanciën.

Voorzitter, ten slotte wil ik graag kort de toekomst in kijken: er komt voor Woerden ook veel moois aan. Dit is de laatste begrotingsbehandeling in dit tijdelijke huis, over een aantal maanden zitten we in het nieuwe gemeentehuis, waar we als gemeente trots op mogen zijn. In 2022 bestaan we 650 jaar. Verder in de toekomst zie ik een vrij en veilig Woerden voor me, waar Woerdenaren, Harmelenaren, Kamerikers en Zegvelders de kans hebben om zelf iets van hun leven te maken.

Waar ze niet lang in de file staan als ze van Waterrijk naar Molenvliet willen, of van Kamerik naar Harmelen. Waar jongeren en ouderen snel het huis vinden dat ze zoeken, gewoon in hun eigen dorp of wijk. Een Woerden waar we zijn verduurzaamd, maar wel op een realistische manier, met oog voor onze inwoners. Waar bedrijven en gemeente elkaar weten te vinden.

Een Woerden dat zin heeft in nog eens 650 jaar. En vooral een gemeente Woerden met een gezonde financiële positie, waar het geld niet op hoeft. Niet vandaag, niet morgen, niet volgend jaar.

Ik wens onze collega’s in de raad, het college en de organisatie veel wijsheid toe in de komende periode.

Dank.